Cees Sjouwerman

Ze was nog maar vier toen de wereldbrand uitbrak. Nederland capituleerde na vijf dagen en er volgde dus een jarenlange bezetting. Zij raakte een deel van haar jeugd kwijt. In het begin ging het nog wel. Er liepen soms soldaten door de straat die een vreemde taal spraken.

Later volgden er razzia’s. Kwamen klasgenootjes ineens niet meer op school. Soms viel er een verdwaalde bom in de Staatsliedenbuurt, haar wijk. Waar zomaar op straat spelen geen vanzelfsprekendheid meer was.

Het laatste jaar was het ergst. School was lang niet meer elke dag. Het werd een zeer koude winter. Het eten raakte op. Haar moeder was weken onderweg op de fiets met houten banden, door heel Nederland uit op eten. Haar vader moest zich koest houden. Had de gevaarlijke leeftijd voor werkkampen. Maar dat hoefde nu niet meer.

Het was dus allemaal over. De Canadezen werden feestelijk Amsterdam binnengehaald. De Duitse bezetters leken allemaal verdreven en er braken spontaan volksfeesten uit. Het was tijd voor vrolijkheid.

Zo ook die 7e mei. Ze ging met haar ouders naar het centrum. Op de Dam in Amsterdam zou het Amsterdamse volk de Canadese bevrijders feestelijk ontvangen. Er was zelfs een draaiorgel. Eindelijk feeststemming na vijf bange jaren.

In haar mooie jurkje huppelde ze vrolijk tussen haar vader en moeder in. Het was vrij druk op de Dam, zoals nu ook nog steeds bij officiële gelegenheden.

Er heerste een vrolijke stemming. Maar Ineens klonken er knallen. Het bleken geweerschoten. Vanuit de Grote Club zo bleek later, openden Duitse militairen het vuur op de feestende menigte op de Dam.

Ineens was er volledige paniek. Aan de hand van haar moeder en vader wist ze een goed heenkomen te zoeken. Binnen een paar seconden was het hele plein leeg. Wat bleef waren vele doden en gewonden. Ze zag het allemaal en dat maakte diepe indruk.

Weg feeststemming. Weg vrijheidsgevoel. Ze moest er van huilen en ook haar ouders waren ontdaan. Verslagen gingen ze huiswaarts. Later bleek dat partijen elkaar tegenspraken over de oorzaak van het schieten. Binnenlandse Strijdkrachten en Duitse militairen.

Duitsers die ‘dachten’ dat er nog geen sprake was van overgave. En dus maar schoten op onschuldige burgers!!

Voor het meisje maakte het niet meer uit. Het feest dat ze wou vieren ging niet door. Haar onschuld, die toch al een flinke deuk had opgelopen, was die dag weer een stuk minder geworden.

Hoe ik allemaal dit weet….

Dat meisje …. was mijn moeder… Ze vertelde het mijzelf, meerdere keren. Het hield haar nog lang bezig.

Dat meisje is er al een tijdje niet meer. Oorlog en geweld, het is er nog steeds. Binnenkort herdenken wij weer. Alle slachtoffers. Moeten we zeker blijven doen.

Maar ook oorlogsmisdadigers moeten we nooit vergeten. Blijven opsporen en vervolgen. Want ook al zijn het nu zielige oude mannetjes, ooit maakten ze de keus om op ongewapende onschuldige mensen te schieten. Dat gebeurt ook nu nog.

Dus nooit vergeten, nooit vergeven…