Amsterdam 14 november 1918 – Amsterdam 7 mei 1945
Voor De Dam, 7 mei 1945 spraken wij met Jopie Kamstra-Schnater, destijds het buurmeisje van Jurrianus Lambertus Stad. Zij las recent het artikel in het Noord-Hollands Dagblad van 13 juni 2013 waarin enkele namen stonden van mogelijke slachtoffers, waaronder Jurrianus Lambertus Stad en herkende hem als haar buurjongen. Haar zoon Kees bracht ons in haar naam hiervan op de hoogte.
“Samen gingen we naar de Dam omdat de Engelsen zouden komen. Overal gonsde het bericht: ‘ze komen niet’. We stonden midden op het plein toen er plots werd geschoten vanuit de Groote Club en iedereen rende weg, hoofdzakelijk richting de panden tussen Nieuwendijk en Damrak. De mensen liepen over ons heen en wij liepen over andere mensen heen, ik verloor een schoen en mijn tas. Janus beschermde mij, boog over me heen en riep ‘bukken’, plots zei hij ‘ik ben geraakt’. “
Jopie rende net als alle andere mensen voor haar leven, struikelend over andere mensen heen, stapels mensen en kwam op het Damrak bij een winkel waar ze dekking zocht, Janus was ze kwijt. ‘s Avonds is ze met zijn ouders naar het Binnengasthuis gegaan waar hij lag met meerdere schotwonden, o.a. in de longen. Janus overleed die avond om 23.30 uur in het Binnengasthuis aan zijn verwondingen, nadat hij Jopie had gezegd dat hij blij voor haar was dat zij gezond was. Janus Stad werd 26 jaar.
Jopie was bijna 21 jaar en de oudste dochter binnen het gezin van 13 kinderen (een zusje overleed in 1917, anderhalf jaar oud). Ze had 5 oudere broers, een jongere zus en 5 jongere broers. Een van haar jongere broers was ook met een vriendje naar de Dam gegaan.
Het gezin Schnater woonde Nieuwe Herengracht 211- 3 hoog.
Janus was betonwerker en woonde Nieuwe Herengracht 211- 2 hoog, bij zijn ouders, drie zussen en een broer, inmiddels allen overleden. Een broer van Jopie trouwde december 1946 met de oudste zus van Janus.
Enige tijd na het gesprek met Jopie Kamstra-Schnater kregen we ook de volgende informatie via familie van Jurriaan Stad:
Een zuster van Jurrianus, Bep, heeft haar kinderen verteld dat hij vier jaar ondergedoken heeft gezeten, tot 9 mei 1944 in Heerlen, en werd toen thuis verborgen. Toen er berichten kwamen dat de oorlog voorbij was en de bevrijders zouden komen, en er feest op de Dam zou zijn, zou hij gezegd hebben “Nu is het genoeg geweest, het is feest en ik ga er ook naar toe“. Helaas met deze tragische afloop. Op 22 juni 1945 werd een zoon geboren van Bep, hij kreeg dezelfde voornamen als haar overleden broer.
Juli 2015: Naar aanleiding van het artikel in de Zandvoortse Courant reageerde de 100-jarige mevrouw V.E. Castien-Goudriaan *1914. Zij woonde met haar man en twee jonge kinderen op huisnummer 209-hs. Zelf was ze niet op de Dam, maar ze kan zich nog herinneren dat Janus Stad helaas niet meer thuiskwam en dat hij één van de slachtoffers was. In juli 1945 is het gezin Castien teruggegaan naar Zandvoort.
Nieuwe Herengracht 211 – 217. Geheel links is nr 211.
foto: stadsarchief Amsterdam.
1 augustus 2013
Animatie van de totstandkoming van de naamsteen van Janus via plaatseensteen.nl