Op 7 mei 1945 was ik 12 jaar. Ik woonde in de Hoogstraat, zeg maar in het verlengde van de Dam, tegenover de Zuiderkerk. We wisten dat er vanwege de bevrijding veel te doen was op de Dam en dat de burgemeester zou spreken en als kind was ik natuurlijk erg nieuwsgierig naar wat daar allemaal gebeurde. Mijn moeder ging niet mee en ik ging alleen die kant op. Het was echt een enorme drukte.
Ik stond vlak bij het ijskarretje op de Nieuwendijk dat je op verschillende foto’s ziet, toen ik op een gegeven moment schoten hoorde. Er werd verteld dat de aanleiding was dat er Duitsers kwamen die de Groote Club binnengingen. De Nederlanders gingen hen uitjouwen met als gevolg dat ze de pest in hun lijf hadden en begonnen te schieten. Toen de schoten vielen, drukte een vrouw mij op de grond. Ze zei dat ik beslist niet omhoog mocht komen. Vlak naast me zag ik dat er verschillende mensen waren doodgeschoten. Toen het rustig was, zijn we overeind gekomen, waarna die mevrouw en ik naar de Nieuwezijds Voorburgwal zijn gelopen. Op een gegeven moment kwam er een auto met Duitsers aan en omdat we bang waren, doken we in een portiek, maar daar gebeurde verder niets mee.
Daarna scheidden onze wegen, waarna ik via de Nieuwendijk, Zeedijk en Kloveniersburgwal naar huis ben gegaan. Mijn moeder was natuurlijk blij dat ik weer thuis was. Ze had wel gehoord van de schoten, maar ze kon niet meer dan afwachten. Eenmaal thuis zijn we uit het raam gaan hangen en zagen we allemaal handkarren met lijken erop. Er waren wel dekens overheen gedaan, maar de armen en benen staken er onderuit. Die werden de Zuiderkerk ingedragen.
Mortuarium in de Zuiderker. Foto: Cas Oorthuys, collectie Nederlands Fotomuseum
Ik weet nog dat het verschrikkelijk stonk. Later hoorde ik dat de doden werden behandeld met bluskalk en dat ruikt heel vies. De chaos op en rond de Dam is nooit meer van mijn netvlies verdwenen. Overal zag je dode mensen, mensen die wegrenden en zelfs een onbeheerde kinderwagen. Het was echt verschrikkelijk. Elke keer als ik hierover lees, doet het me emotioneel enorm veel en het initiatief voor een gedenkteken vind ik heel goed.
Bron: ingezonden door H. van der Burgt naar Oud Amsterdammer, gepubliceerd 4 maart 2014