De Vrije Amersfoorter 12 mei 1945

de Vrije Amersfoorter 12-05-1945Grootsch Bevrijdingsfeest in Amsterdam
Korte metten met landverraders
De toedracht van de schietpartij op de Dam
(Speciale correspondentie)

Zij, die Zondag Amsterdam binnenreden, bemerkten tot hun grote vreugde dat daar reeds volop de bevrijdingsstemming aanwezig was. Op correcte wijze zag men groepen van de N.B.S. door de straten marcheren, goed bewapend en gediciplineerd. De Duitschers waren op enkele punten in de stad geconcentreerd, maar reden toch nog bewapend door de stad, zelfs auto’s met Grüne kon men nog zien. Verschillende gebouwen, die jarenlang door de Duitschers bezet waren, waren reeds in handen van de N.B.S., o.a. het gebouw Lydia op het Roelof Hartplein. Maandagmiddag werd de feestvreugde echter wreed verstoord door een verwoede schietpartij op de Dam die zich als volgt heeft toegedragen. Omstreeks 3 liepen in de Paleisstraat enkele officieren van de S.S. die direct door de N.B.S. ontwapend werden. Toen zij naar de Paleiswacht werden overgebracht, naderden van de andere kant een aantal soldaten; ook zij werden bevolen hun wapens af te doen. In plaats hiervan probeerden zij de S.S. officieren te ontzetten. Een van hun schoot op een N.B.S.er, die echter iets vlugger was en den Duitscher buiten gevecht stelde. Op hetzelfde moment werd gevuurd uit het gebouw van de Grote Club. Ontzettende toonelen speelden zich toen af. Honderden menschen bevonden zich op dat moment op de Dam en er ontstond een ware paniek. Iedereen vluchtte weg, alles in den steek latend, fietsen, kinderwagens. Tientallen feestgangers bleven liggen, gedood of gewond. Opnieuw had het fascisme een bloedbad aangericht.  Tegen vier, terwijl  het schieten  nog steeds voortduurde begaven zich een Duitsche officier en een commandant van de N.B.S. naar de Grote Club, waar onderhandeld zou worden over het staken van het vuren. Spoedig daarna hield het schieten op. Twintig dooden, het dubbel aantal zwaar gewonden is het resultaat. Weer heeft het geweld zijn slachtoffers opgeeist. Op het historische plein van onze hoofdstad vloeide het bloed in de laatste uren van onze strijd tegen de bezetter. Ook wat hier geschiedde zal nooit vergeten worden.

Intusschen hadden zich in tallooze straten honderden menschen opgegesteld om de Canadeezen te verwelkomen, de Canadeezen die maar niet komen wilden. Eindelijk tegen half zes snelde een kleine colonne Canadeese auto’s door de straten *, waar zij een enthousiaste ontvangst kregen. De volgende ochtend kwam de groote stroom en hoe! Bij de Berlagebrug waren honderden jongens en meisjes op de tanks en auto’s geklommen en zoo trok een zegevierend leger binnen, versierd met bloemen en vlaggen. Op het Leidscheplein werden eenige auto’s omsingeld door de menschenmenigte en de Canadeesche officieren, die zich er in bevonden, op de schouders gedragen door de geestdriftige menigte heen. Overal werden weer bloemen aangeboden, overal klonken de ovaties. Amsterdam beleefde een prachtige dag. Het stadsbeeld was totaal veranderd.

IMG_0930 copy

Het Parool in het gebouw van de Telegraaf, Nieuwezijds Voorburgwal. Foto: Hans Sibbelee.

Tallooze aanplakbiljetten verschenen van nieuwe groepeeringen, van illegale bladen, die hun redactie-bureaux bekendmaakten. In het Telegraafgebouw zetelt Het Parool, De Waarheid en de Volkskrant (Een Katholiek blad onder redactie van Prof. Romme) werden gedrukt op de persen van het Handelsblad. Het Vrije Volk verschijnt op het Hekelveld. Daarnaast zijn tallooze nieuwe bladen gekomen.

[*Red: vermoedelijk doelde de schrijver op de groep van commander Taite, de leider van de Engelse Polar Bears die op het eind van de middag in Amsterdam aankwam.]

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.