Joseph Wilhelmus (Joop) Passtoors (1925-2017)
Joop, de oudste van 7 kinderen van Willem CJM Passtoors 1897-1963 en Josephina M. Scherpenzeel 1895-1951 was op 7 mei 1945 op de Dam.
Kees Degeling bracht ons hiervan op de hoogte en is op onderzoek gegaan naar het achterliggende verhaal.
Een paar jaar geleden ontmoette ik een oudeheer, een vriend van mijn schoonvader. In ons gesprek vertelde hij o.a. dat hij aanwezig was bij het drama op de Dam op 7 mei 1945. Ik heb hem daarna nooit meer gezien, en zowel mijn schoonvader (2018) als mijn gesprekspartner (2017) zijn inmiddels overleden.
Afgelopen jaar las ik het boek ‘Drama op de Dam’, en had uiteraard het vermoeden dat het verhaal dat ik destijds hoorde er in zou staan, maar dat bleek niet het geval. Omdat het goed is dat zijn verhaal bewaard blijft, en omdat ik vind dat zij hun goedkeuring moeten geven aan het verhaal, ben ik op zoek gegaan naar zijn familie, en dat is uiteindelijk gelukt. Toen mijn schoonvader overleed bleken er mensen aanwezig te zijn die me in ieder geval de naam van de man konden geven, alsmede contactadressen van zijn familie!
Joop Passtoors was 19 jaar oud in 1945, en woonde toen met zijn ouders, broer en zus (Noot Stichting: Joop was de oudste van 7 kinderen; in 2018 zijn nog twee zussen van 84 en 80 jaar en een broer van 82 jaar in leven) op de Admiraal de Ruyterweg in Amsterdam. Tijdens de Hongerwinter en de nasleep daarvan kwamen zijn verzwakte ouders hun bed niet meer uit, vanwege de kou en de honger.
Joop heeft het laatste half jaar van de oorlog ondergedoken gezeten in Avenhorn, anders was hij ongetwijfeld in Duitsland tewerkgesteld.
Het was mij in eerste instantie niet duidelijk of hij vanuit zijn ouderlijk huis naar de Dam is gegaan, of op zijn reis van Avenhorn terug naar huis, maar omdat hij een tas bij zich had is dat laatste waarschijnlijk het geval geweest: op de terugweg naar huis kwam hij langs de Dam. (Noot Stichting: Er lag tussen Noord en Centrum een pontonbrug, die was samengesteld door de ponten die geen brandstof meer hadden.)
Joop vertelde me dat als je in de oorlog b.v. voedsel of melk haalde bij iemand ten noorden van Amsterdam, dit bij binnenkomst van de stad weer door de Duitsers in beslag genomen werd, dus je moest het voortijdig opmaken.
Op de Dam was het zo druk, dat hij op een van de twee kiosken klom omdat hij een goed uitzicht wilde hebben: diegene aan de Bijenkorf-kant (het monument kwam pas in 1956, daarvoor was daar een plantsoen met twee kleine kiosken en een telefooncel). Joop was een lange vent, en als 19-jarige moet het voor hem geen probleem geweest zijn op erop te klimmen. Toen de Duitsers begonnen te schieten kon hij geen kant op, de mensenmassa kolkte langs hem heen.
In de consternatie heeft Joop zijn tas op het dak van de kiosk laten liggen. (Noot Stichting: gezien het beschikbare beeldmateriaal, foto Leijns, zou hij op de andere kiosk zijn geklommen, aan Rokin-zijde, aan de kant van Industria)
Zijn vader hertrouwde in januari 1952 met J.M.E. Remhs, de vrouw die werkzaam was in de kiosk waar Joop op zat!!!!!
Uitsnede foto Leijns: Kiosk Rokinzijde, met een object dat goed een tas kan zijn, mogelijk later weer opgehaald in de Bijenkorf. Zo af en toe is er een advertentie bekend waarin een item wordt gezocht, zie link. Ons is geen gevonden tas of een totaallijst van goederen bekend.
Familie van mevrouw Remhs vertelt ons desgevraagd: De zus van onze vader, tante Annie, heeft langdurig in diverse kiosken in Amsterdam gewerkt, vrij lang op het Kwakersplein en zeker tijdens de oorlogsjaren op de Dam, in de meest zuidelijke kiosk van de twee (=Rokin-zijde). Of dat ook zo was op 7 mei, is niet bekend, ze sprak er nooit over. Als jongen bezocht ik tante Annie vaak in de kiosk; er was niet alleen een toilet maar ook een telefoon. Ze vertelde wel dat ze daar ook het NSB-blad ‘Vova’ (Voor Volk en Vaderland) verkocht, veel andere kranten waren er aan het eind van de oorlog niet meer. Tante Annie trouwde na de oorlog de weduwnaar ‘oom Wim Passtoors’, hij werkte bij Boldoot.
Met dank aan Kees Degeling, de familie Passtoors en de familie Remhs.
Oktober-December 2018