Theo Schreuder 1931-2022
5 mei 2022 was er op de Dam een spontane ontmoeting met Rogier Schreuder die vertelde dat zijn grootvader ooggetuige was van het doodschieten van een Duits militair op 7 mei 1945.
De gezondheid van grootvader Theo is sterk verslechterd en Rogier en een oom gaan het gesprek met hem aan, waarvan onderstaand verslag:
Theo Schreuder liep op 7 mei 1945, 14 jaar oud, richting de Dam. Dat deed hij met de reden dat hij verwachtte dat de eerste geallieerden al Amsterdam binnen zouden rijden. Hij is uiteindelijk op die dag nooit op de Dam aangekomen, want even daarvoor (hij zei ‘iets’ toen hij het had over het tijdsverschil tussen wat hij gezien had en de Dambeschietingen) zocht hij beschutting bij de ingang van een kerk (in het portiek of op de trap van de kerk) tussen een groep mensen. Deze kerk stond als je van de Dam afkomt links over de Nieuwezijds Voorburgwal. Ik ben er niet achter gekomen welke kerk dit is. Hij beweert zelf, en met anderen, getuige geweest te zijn van een auto die werd aangehouden (staande gehouden) door een BS’er. Er stapte een Duitser uit met uniform en die werd gelijk, ‘zonder een enkele reden’, doodgeschoten. Door z’n hoofd.
Waarom hij beschutting zocht bij dat portiek, welke kerk het was (ik denk dat hij dat zou weten als ie er weer zou lopen, maar dat gaat niet) en of die ‘executie’ een van de oorzaken was van de beschietingen op de Dam heb ik niet kunnen achterhalen of weet hij niet te vertellen.
Hij had geen herinnering van zijn gevoel bij dat moment dat hij dat zag. Hij vertelde wel dat hij die BS’ers ook niet allemaal even goed vond. ‘Er zaten figuren bij…’
De Stichting heeft daarna informatie aangereikt over de bekende situaties die hier mogelijk bedoeld worden.
Dit alles kon niet meer met opa worden gedeeld, hij is inmiddels overleden.
Ik vond het, als ik het nu zo bekijk, heel waardevol om met u te praten op de Dam en nog een paar herinneringen uit m’n opa te halen. Want geschiedenis was altijd de grootste connectie die wij hadden. Bedankt voor het gesprek op de Dam en ook nog voor uw boek. Dat was heel lief. Ik hoop dat er nog iets gedaan kan worden met de laatste feiten en details die hij zich heeft weten te herinneren.
Rogier Schreuder
Naschrift:
De gecamoufleerde auto (Opel Blitz) is de meest logische optie.
Dit zijn de 2 enige gevonden verslagen; die van Trouw zou overeenkomen, maar verdween in latere edities (fout of verbloeming?), Smulders rept niet over een schot iig.
De andere mogelijkheid (Duitsers op de grond achter het Paleis, beschreven in ‘Three Castles’, de vrachtwagens die eindigden tegen het geldkantoor, kunnen o.i. worden weggestreept, want dat was geen aanhouding maar een beschieting op rijdende wagens.
Trouw, 8 mei 1945 (Amsterdam editie) ‘Een kleine Wehrmachtsauto met twee Duitsche marinesoldaten reed even over drie uur n.m. langs de achterzijde van het Paleis, waar de ontwapenden zoolang waren heengevoerd. De een weigerde, trachtte te schieten, maar werd zelf op staanden voet neergeschoten.’
Smulders, 8 mei 1945: ‘Ik bevond mij gisterenmiddag ± 3 uur op de N.Z. Voorburgwal tusschen Paleis en Postkantoor, waar ik getuige was, hoe een duitsche legerauto met 2 inzittenden, die voor had uitgereden van het Centraal Station, werd aangehouden door manschappen van de N.B.S., bijna allen in politieuniform met helm. De duitschers werden gedwongen uit te stappen en zover als ik kon zien ontwapend. Zij werden daarna gebracht naar de achteruitgang van het Paleis, de auto bij de ingang gerangeerd.’
De Stichting is dankbaar dat de herinneringen van Theo Schreuder met ons werden gedeeld; wij publiceren zijn tekst zoals door zijn familie is opgetekend. Het blijft triest dat hij als getuige indirect een slachtoffer was van deze vreselijke ervaring en het onvoldoende heeft kunnen uitspreken.
Juni-December 2022
Views: 1547
Mooi verhaal, is de kerk niet de papegaai kunnen zijn?