De Bruin, lid Binnenlandse Strijdkrachten
Eigen bericht van 7 mei 1945
Er is slag geleverd te Amsterdam tusschen de NBS en de Duitsche bezetting. De aanleiding daartoe is ons niet uit eigen waarmeming bekend.Het schijnt dat op de N.Z. Voorburgwal bij het Geldkantoor twee Duitsche militairen met omhoog geheven handen werden weggevoerd onder gejoel van het publiek. Er is toen een schot gevallen. Van welke zijde is ons niet bekend. Daarmee is het kwaad begonnen. Het publiek vluchtte o.a. naar de Dam, waar het ss-gebouw door het SS Ersatzkommando en de Groote Club nog steeds door Marine bezet waren Het was kort na drie uur. De Dam was dicht bevolkt door een menigte van feestgangers, kleurig met oranje en rood wit blauw uitgedost. Een echt Amsterdamsch orgel deed er zijn werk. Dat was noodig want het uit heel de stad samengestroomde publiek begon ongeduldig te worden in zijn lange wachten op de Canadeesche troepen. Langs het Rokin waar onze waarnemingspost was, in de richting van de Dam kwam vanaf de Munt beweging in de wachtende massa. Onbewust van wat er zich achter het paleis had afgespeeld werd de komst van de Canadeezen juichend aangekondigd. Het bleken slechts voorboden te zijn. Eerst een personenauto met marine-officieren, waarschijnlijk Engelsch want links rijdend. De inzittenden groetten met het V-teeken. Even later volgden twee personenauto’s waarbij een met groote witte letters, gemerkt: PRESS WAR CORRESPONDENT. Boven op het dak van deze auto zat een geuniformeerde oorlogscorrespondent. Een 30-tal meters voordat deze auto zou aankomen op de Dam begon een groote schietpartij op de Dam vanuit de Groote Club en vanuit ramen en het dak van het SS-gebouw op hoek Dam-Nieuwendijk. De oorlogscorrespondent sprong van de auto en zocht dekking achter de betonnen schuilplaats tegenover de Rotterdamsche Bank op het Rokin. Het publiek vluchtte in paniek alle kanten uit. Het vuren bleef aanhouden. NBS-leden waren in geringe getale aanwezig en bezetten de hoeken van Damrak-Rokin en Vijgendam. De NBS toonde geen verwarring, maar integendeel over het algemeen goede zelfbeheersching. Zij wachtten tot het publiek uit het schootsveld was en openden toen het vuur op de gebouwen van waaruit SS en Duitsche Marine hun laatste slachtoffers vanuit hun schuilhoek belaagden – en maakten! Op de Dam lag een 20-tal gewonden of dooden verspreid om het in de steek gelaten draaiorgel. Intusschen werd het vuurgevecht intensiever. Het publiek, eerst geschrokken, begon daarvoor belangstelling te krijgen en drong weer op naar de Dam. Toen bleek tenslotte toch dat wij in deze oorlog wel iets geleerd hebben. Een aantal flinke kerels uit het publiek nam het initiatief om de straat schoon te maken en binnen 10 minuten was althans het Rokin in alle kalmte practisch geheel ontruimd en waren de bewoners gewaarschuwd hun huisdeuren open te houden om zoo noodig dekkingsmogelijkheden te geven. De oorlogscorrespondent had intusschen een paar plaatjes genomen, evenals vele van de hier aanwezige fotografen en filmers van het beeldarchief CBS. De NBS bezetten ook de toegangswegen tot de Dam op verschillende plaatsen. jongelui, meisjes en jongens in burgerkleeren, met bakfietsen en een geimproviseerde witte vlag reden onbevreesd de Dam op om gewonden en dooden op te halen. Daarbij voegden zich ook padvinders. Intusschen ging het vuren aan beide zijden door. De NBS kreeg eenige, zij het geringe versterking. Om 3.55 uur kwamen op het Rokin van de zijde van het Spui twee overvalauto’s met Grüne Polizei, bewapend doch niet schietend, aangereden. De NBS, in stelling bij de lndustrieele Club, opende het vuur op beide wagens. Een van de Grüne sneuvelde daarbij in elk geval. Hij tuimelde links van de wagen af op het asfalt tegen de vluchtheuvel aan. Het lijk is enkele minuten later door de NBS geborgen. Het werd door 3 man der NBS naar de Ind. Club gesleept. Het salvo van de NBS heeft de Grüne Polizei blijkbaar eenige verwarring bezorgd. Een van de wagens althans reed het orgel aan, dat deerlijk gehavend zielig door zijn wielen zakte. Tegen half vijf werd het vuren gestaakt. Verliezen bij de NBS die wij zelf waarnamen: een gewonde en een geval van shock (eerst aangezien voor gesneuveld). Verliezen bij burgerbevolking naar schatting van de verschillende helpers 30 dooden en 10-tallen gewonden waarvan velen zwaar. Om 5.15 uur passeerde een gewapende colonne D. militairen ongemoeid de Dam, komende van het Damrak en rijdende in de richting van het Rokin. Om 5.20 uur passerde een tweede colonne autos met D. militairen, klaarblijkelijk met vrij geleide; althans op het spatbord van de eerste wagen dezer colonne zat een NBS-er. Het strijdtoneel gaf na afloop vele gevonden voorwerpen te zien, welke door de hulppolitie in veiligheid werden gebracht. Ook een stengun werd gevonden en door burgers aan de hulppolitie afgeleverd. Ook in dit geval ontbrak de hyena van het slagveld niet. Een jongeman althans werd door padvinders aangehouden en in het bezit gevonden van sieraden en tenminste 3 portefeuilles met inhoud. Op het spreekgestoelte, dat op de Dam was opgesteld, bleken zich een paar jongelui verstopt te hebben, die weliswaar een voortreffelijk gezicht op het oorlogsterrein hadden gehad, maar die ook angstige oogenblikken doorbrachten.
Bron: Centraal Archievendepot, Ministerie van Defensie, Doc. o.D., inv.nr. A-53,
CBT nr. 13